wybierz słownik z listy
BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

Po wyrazie hasłowym (zapisanym pogrubionymi wersalikami, np. BRODA) podane są współczesne znaczenia, a następnie ogólna charakterystyka: wyraz rodzimy, ogólnosłowiański, i kolejno: odpowiedniki innosłowiańskie, rekonstruowana forma prasłowiańska, odpowiedniki innojęzyczne, rekonstruowana forma praindoeuropejska, a na końcu jest umieszczona informacja, że dany morfem rdzenny (etymon) miał warianty, które są również kontynuowane w polszczyźnie.

Następnie jest przedstawiona historia wyrazu BRODA w polszczyźnie, tzn. czas poświadczenia, kierunki zmian znaczeniowych, dokumentacja tekstowa, przykłady frazeologizmów i przysłów zawierających ten wyraz.

Kolejne akapity tego rozdziału artykułu hasłowego ukazują różnego rodzaju związki derywacyjne, z charakterystyką słowotwórczą, lokalizacją, znaczeniem, przykładami użyć wyrazów pochodnych: brodaty, brodacieć, zbrodacieć, brodacz; brodawka, brodawica, brodaweczka, brodawczany, brodawczasty, brodawczaty, brodawkaty, brodawkowaty, brodawkowy, brodawnik, brodawnikowy, brodawnikowaty, brodawnica, brodawiec, brodawecznik, brodawkowąż; bródka, bródeczka, brodzina, brodzisko, brodziszcze, brodal, brodafiasz, brodofiasz, brodatjasz, brodgolacz, brodgol; podbródek, podbródkowy, podbrodny.

Analogiczną budowę mają następne podrozdziały artykułu hasłowego, które zawierają prezentację polskich kontynuantów praindoeuropejskich wariantów morfemów rdzennych *bhar- : *bhor- : *bher- : *bhr-. Są to:

– podhasło bór i jego derywaty: a) pochodzenia prasłowiańskiego: borowy, borowica, borowiczka, borowik, borowina oraz b) pochodzenia polskiego: borek, boreczek, borowiec, borowizna, borowisko, borowik, borowicowaty, borowinowy, borowinkowy, borówczany, borówkowy;

– podhasło barć i jego derywaty: bartny (i pochodne: bartne, bartnik, bartniczek, bartniczy, bartnicki, bartnictwo, bartnica), barciowy, barci, barcić, bartodziej, barciel;

– podhasło bark i jego derywaty: bary, barczysty, barczystość, barkowaty, barkowy, barkówka, barczyć, obarczyć, obarczać;

– podhasło barszcz i jego derywaty: barszczyk, barszczyna, barszczysko, barszczowiny, barszczowy;

– podhasło ber i jego derywaty: browy, brzany,brzanka,brzankowiec.

Struktura artykułu hasłowego jest więc wielopoziomowa, obejmuje:

– gniazdo etymologiczne, uwarunkowane praindoeuropejskimi alternacjami głoskowymi morfemów rdzennych (etymonów), stąd: brodabórbarćbarkbarszczber;

– gniazda słowotwórcze, ukazujące żywotność derywacyjną każdego z wymienionych leksemów w różnych epokach.

Łącznie w artykule hasłowym BRODA znalazło się 89 wyrazów o zróżnicowanej genezie, historii i frekwencji tekstowej.