wybierz słownik z listy
BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

W USJP można wyróżnić szereg typów artykułów hasłowych. O ich postaci decyduje językowa postać hasła (wyróżniamy tu artykuły hasłowe leksykalne – główny zbiór jednostek słownikowych USJP oraz morfemowe, czyli występujące seryjnie morfemy słowotwórcze i rdzenie wyrazowe pochodzenia obcego),jego przynależność do określonej części mowy, stopień złożoności i pojemność znaczeniowa artykułu hasłowego oraz jego powiązania z innymi hasłami.

Pierwszym, wyróżnionym typograficznie przez wytłuszczenie, elementem hasła jest wyraz hasłowy. Zaraz po nim następuje informacja etymologiczna. Kolejnym elementem artykułu hasłowego są, pojawiające się w określonym porządku, kwalifikatory: chronologiczne, stylistyczne, ekspresyjne, profesjonalno-naukowe, socjolektalno-środowiskowe, geograficzne. Kwalifikatory towarzyszące terminom i związkom frazeologicznym umieszczane są zwykle po symbolach graficznych i skrótach.

Kolejne znaczenia w haśle zasadniczo uszeregowane są od znaczeń podstawowych do znaczeń specjalistycznych i przestarzałych. Porządek ten w niektórych hasłach może ulec zmianie, gdyż kolejnym kryterium jest stopień ich upowszechnienia.

Sposób konstruowania definicji znaczeniowych w USJP uzależniony jest od typu wyrazu hasłowego – można tu wyróżnić definicje realnoznaczeniowe, strukturalnoznaczeniowe, strukturalne, zakresowe, synonimiczne oraz gramatyczne.

Poszczególne znaczenia w artykule hasłowym opatrzone są przykładami mającymi ukazać typową łączliwość leksykalno-składniową wyrazów hasłowych oraz ich typowe konteksty stylistyczno-znaczeniowe. Wśród przykładów egzemplifikujących wyróżnić można przykłady oryginalne i preparowane oraz przykłady pełnozdaniowe i skrócone (mające postać zestawień wyrazowych bądź połączeń leksykalno-składniowych).

Ostatnimi segmentami artykułu hasłowego (nie wszystkie elementy opisu muszą pojawić się w haśle) są informacja o wymowie i pisowni oraz informacja słowotwórcza, fleksyjna i składniowa. Informacja o wymowie i pisowni, oddzielona za pomocą separatora, ma charakter zindywidualizowany. Informacja fleksyjna i składniowa w artykule hasłowym USJP jest ograniczona. Pełnej informacji o formach fleksyjnych poszczególnych wyrazów hasłowych należy szukać w tabelach fleksyjnych zamieszczonych we wstępie do słownika – do wyodrębnionej w tabeli grupy fleksyjnej rzeczowników i czasowników odsyłają cyfry rzymskie podane w artykule hasłowym.