wybierz słownik z listy
BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

Wyrazy hasłowe i opisane w hasłach jednostki leksykalne wyróżnione są przez pogrubienie. Zarówno w wyrazie hasłowym, jak i w formach fleksyjnych, które po nim następują, za pomocą małych kropek zaznaczono zalecane punkty podziału wyrazu na granicy wierszy. Kolejnym elementem są opatrzone numerami znaczenia i definicje. Dla leksemubroda są to dwa znaczenia, z których pierwsze dzieli się na trzy podpunkty (podpunkty stosuje się „najczęściej wtedy, gdy opisywane jednostki są bliskie znaczeniowo, a ich definicje mają wspólny początek, a także wtedy, gdy pewien ciąg jednostek jest poprzedzony wspólnym dla nich komentarzem” [4]). Definicje, z uwagi na to, że mamy tu do czynienia ze słowem należącym do klasy rzeczowników konkretnych, wyjątkowo nie są kontekstowe. Po każdym definiowanym podpunkcie (1.1, 1.2, 1.3) występuje natomiast rzeczywisty kontekst użycia eksplikowanego leksemu (w podpunkcie 1.2 drugi przykład, ponieważ nie jest zdaniem, został poprzedzony wielokropkiem). Drugie znaczenie zarezerwowano dla frazy przymiotnikowej kawał z brodą, która opatrzona jest kwalifikatorem „wyrażenie potoczne”. Znak dużej kropki odsyła do związku frazeologicznego pluć sobie w brodę, który znajduje się pod hasłem pluć, gdyż autorzy haseł uznali, że właśnie ten człon najsilniej motywuje formę i znaczenie tego związku. Przypisy na marginesie informują o własnościach gramatycznych: w wypadku znaczeń 1.1–1.3 hasła broda – o tym, że jest to rzeczownik rodzaju żeńskiego, w wypadku znaczenia 2 – że opisana została tu fraza przymiotnikowa nieodmienna atrybutywna postpozycyjna.

Ponieważhasło broda nie zawiera wszystkich elementów strukturalnych istotnych dla ISJP, opis budowy hasła zilustrujemy dodatkowo hasłem broczyć. Zarówno wyraz hasłowy (czasownik w bezokoliczniku), jak i występująca w definicji forma osobowa czasownika wyodrębnione są przez pogrubienie. Punkty zalecanych podziałów zaznaczono małymi kropkami. Informacja fleksyjna obejmuje zakończenie 3. os. lp (·czy), ale wraz z informacjami w części wstępnej słownika pozwala na utworzenie całego paradygmatu. Kontekstowa definicja leksemu broczyć wygląda następująco: „Jeśli ktoś broczy krwią lub jeśli krew broczy z kogoś, to jest on ranny i krew wypływa z jego rany lub z ran na ciele”. Znaczenie to opatrzone jest kwalifikatorem: „Słowo książkowe”. Po tej informacji otrzymujemy przykłady zdań, w których występuje omawiany czasownik. Charakterystyka gramatyczna zamieszczona jest po prawej stronie w przypisach na marginesie. Dowiadujemy się z niej, że leksem broczyć należy do klasy czasowników niedokonanych (CZ NDK), po których musi wystąpić rzeczownik w narzędniku [N] lub rzeczownik w dopełniaczu po przyimku z [z-D]. Składniki opisu gramatycznego są paralelne do członów definicji.

 

[4] Ibidem, t. 1, s. XI.