wybierz słownik z listy
BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

W SStp używa się trzech odmian czcionki: tłustej antykwy dla haseł i numeracji znaczeń, zwykłej antykwy dla przykładów oraz kursywy dla definicji znaczeniowych, dla skrótów oznaczających zabytki oraz dla uwag od redakcji. Ponieważ hasło Broda, używane w całej witrynie do celów porównawczych, nie pozwala na wyczerpujące omówienie budowy haseł SStp, poniżej odwołujemy się do innych przykładów.

Wyraz hasłowy podaje się w dzisiejszej postaci, a obok umieszcza się w porządku alfabetycznym wszystkie fonetyczne odmianki staropolskie, np. Świekra, Świekrew, Świekry, Świokra. Każda z tych odmianek ma w odpowiednim miejscu alfabetycznym odsyłacz do hasła głównego, np. Świekrew cf. Świekra. Jeżeli postać dzisiejsza nie jest poświadczona w cytatach, wtedy hasło ujęte jest w nawias, np. (Wycierpieć) Wycirpieć, Wycirzpieć. Jeżeli natomiast jakiś wyraz wcześnie wyszedł z użycia, tak że trudno powiedzieć, jaką odmiankę uznać za „literacką”, odmianki są podawane obok siebie w zasadzie w porządku alfabetycznym. Jeżeli hasłem jest wyraz nieodczytany, podawany jest on w transliteracji w stosownym miejscu zgodnie z alfabetem i poprzedzany wykrzyknikiem, np. !Rąnthcza. Gdy odczytanie danego wyrazu jest niepewne, po haśle stawia się znak zapytania w nawiasie, np. Wścieczenie(?), Płak (?). Wyrazy hasłowe będące homonimami poprzedzone są cyframi arabskimi, np. 1. Płat i 2. Płat.

Po haśle podaje się katalog form gramatycznych wraz z informacją o ich lokalizacji w źródłach, np. „n. sg. dzienie 1437 Wisł nr 228, s. 89 [...]; ~ g. sg. dzienia Dział 58; ~ n. pl. dzienia 1437 Wisł nr 228, s. 88; ~ ac. pl. dzienia 1403 Piek VI 180”. Terminy gramatyczne w katalogu form oznaczone są skrótami nazw łacińskich. Katalog ten opracowuje się wtedy, gdy materiał poświadcza co najmniej cztery różne formy. Formy podawane są w ortografii dzisiejszej, ale w brzmieniu staropolskim. Jeżeli wyraz i forma są pospolite, odnotowane są najczęściej tylko trzy przykłady, po czym daje się skrót etc. lub etc., etc., jeśli poświadczeń danej formy jest ponad dziesięć.

Po katalogu form umieszczony jest materiał (właściwy artykuł słownikowy), czyli cytaty ze źródeł ilustrujące dane znaczenie czy funkcje składniowe. Znaczenie wyrazu podawane jest w łapkach w języku polskim i łacińskim. W wyrazach wieloznacznych znaczenia numerowane są cyframi arabskimi. Każde znaczenie zaczyna się od nowej linii. Drobniejsze odcienie znaczeniowe lub odrębne sposoby użycia oznaczane są małymi literami alfabetu, natomiast odrębności najmniejszego rzędu oddziela się tyldą ~ . Znaczenia ułożone są od najbardziej typowego ku mniej typowym lub od pierwotnego ku stopniowo pochodnym, o ile jest możliwe takie ustalenie.

Układ cytatów w obrębie danego znaczenia jest chronologiczny. Zachowano pisownię cytatów podaną przez wydawców, czyli z małymi wyjątkami cytaty są podawane w transliteracji. Wprowadzono pewną normalizację, polegającą na nierozróżnianiu różnych krojów liter, uznając te różnice za wyłącznie graficzne. Znormalizowana została pisownia wielkich liter oraz pisownia łączna i rozłączna według norm obowiązujących w początkach wydawania SStp, a także wprowadzona interpunkcja. Skróty w wyrazach łacińskich są rozwiązywane bez zaznaczania tego. W cytowanym materiale są trzy rodzaje nawiasów, które pełnią różne funkcje. Nawias ostrokątny < > ujmuje uzupełniany tekst (literę czy wyraz) uszkodzony lub pominięty przez pisarza, np. „Ti sø øszowye... na pu<szczą>, abi syedzely tam BZ I Mach 2, 30”. Tekst ten jest podawany w pisowni współczesnej. Nawias graniasty [ ] ujmuje litery czy wyraz niepotrzebnie przez pisarza napisane, np. tr[a]wa należy czytać trwa. Jeżeli ma on w środku wielokropek, oznacza to, że tekst został uszkodzony i nie wiadomo, jak go rekonstruować, np. „Cszco dobila Sthachna møsne czøsczy [...] naczcze grziwen 1396 Leksz II nr 1024”. Nawias okrągły ujmuje objaśnienia redakcji, np. „Yako yam nye szan (‘wziął’) gwalthem 1463 ZapWarsz nr 1234”. W nawiasie okrągłym są też podawane łacińskie odpowiedniki polskich cytatów, ale pochodzące z innego, nie z owego średniowiecznego źródła, np. z Wulgaty. I wreszcie w nawiasie okrągłym podawane są warianty, np. z różnych odpisów tego samego tekstu. Trzema kropkami ... zaznacza się opuszczone przez redaktorów fragmenty tekstu. Gwiazdka przed wyrazem zwraca uwagę, że tak właśnie został on zapisany w oryginale, np. „czo myely czyaszkye *glopothy De morte w. 483”. Po cytacie podawana jest jego lokalizacja, w wypadku części źródeł poprzedzona datą. Gdy cytat pochodzi z dyplomu (tzn. aktu nadania np. tytułu, uprawnień, własności), w nawiasie podawana jest data oznaczająca czas jego powstania. Stojąca poza nawiasem druga data podaje czas powstania kopii lub transumptu.

Zabytki, z których pochodzą cytaty, oznaczone są skrótami, ich wykaz znajduje się na początku pierwszego zeszytu SStp. Skróty zabytków, z których materiał był ekscerpowany już w trakcie edycji SStp, umieszczano na końcu poszczególnych tomów. Tak czyniono do t. IX, do t. VI włącznie umieszczane były też na końcu uzupełnienia i erraty. Pełny wykaz skrótów wraz z opisem źródeł został opracowany w osobnym zeszycie po zakończeniu wydawania SStp.

SStp ma format A4. Drukowany jest w dwóch szpaltach liczących po 55 wierszy numerowanych między szpaltami. Artykuły nie są sygnowane przez autorów.