Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1952–1982

Franciszek Sławski

  • PEŁNY TYTUŁ

    F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1–5, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1952–1982.
  • JĘZYK / JĘZYKI

    Polski.
  • LICZBA HASEŁ

    Prawie 7500, najwięcej w tomie pierwszym, najmniej w ostatnim.
  • UKŁAD HASEŁ

    Alfabetyczny w pierwszym tomie, ewoluujący w stronę alfabetyczno-gniazdowego w kolejnych (autor nie gromadzi całych rodzin słowotwórczych w jednym artykule hasłowym).
  • TWÓRCY

    Autor, Franciszek Sławski (1916–2001), ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1934–1939), gdzie wybrał językoznawstwo i lektorat z języka bułgarskiego, który doskonalił na dwuletnim stypendium w Bułgarii. Przez pierwsze dwa lata wojny pracował jako nauczyciel, w 1941 r. na prośbę władz uniwersyteckich wstąpił do Institut für Deutsche Ostarbeit i jednocześnie uczył na tajnym uniwersytecie jako asystent i lektor języka rosyjskiego oraz bułgarskiego. W 1937 jako student opublikował pierwszy artykuł o etymologii i dziejach wyrazów w „Języku Polskim”. W 1943 na tajnym uniwersytecie obronił pracę doktorską, habilitował się w 1947. W 1954 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a 10 lat później – zwyczajnego. W latach 1956–1959 był prodziekanem Wydziału Filologicznego UJ, a w latach 1966–1969 dziekanem tego Wydziału. Od 1969 był kierownikiem Katedry Filologii UJ, zaś od 1974 dyrektorem Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ i pełnił tę funkcję aż do przejścia na emeryturę w 1986 r. Przez wiele lat był delegatem Wydziału Filologicznego UJ do Senatu, w jego imieniu wręczył adres od Uniwersytetu papieżowi Janowi Pawłowi II [1].

    Był członkiem Komitetu Redakcyjnego „Języka Polskiego”, redagował „Rocznik Slawistyczny”. Od 1980 był członkiem rzeczywistym PAN, a także członkiem zagranicznym Bułgarskiej (od 1979) i Austriackiej Akademii Nauk (od 1981).

    Od 1952 ukazywał się w zeszytach Słownik etymologiczny języka polskiego F. Sławskiego. Od połowy lat 50. autor zaangażował się także w prace nad Słownikiem prasłowiańskim w Pracowni Słownika Prasłowiańskiego Zakładu Słowianoznawstwa PAN (najpierw pod kierunkiem T. Lehra-Spławińskiego). W 1974 ukazał się pierwszy tom Słownika prasłowiańskiego pod red. F. Sławskiego.

     

    [1] Zdjęcie z tej uroczystości zamieszczono w „Języku Polskim” LXXXI, 2001, nr 1–2, s. 1.
  • CHARAKTERYSTYKA

    Słownik nieukończony: opracowane hasła od A do Łż. Nakład pierwszego wydania – ponad 6000 egz.

    W założeniu słownik miał być popularny, zwięzły – taki charakter ma prawie cały I tom (hasła do litery G; kolejne litery aż do J zostały opracowane bardziej szczegółowo). Sławski zaczął go pisać z myślą o nauczycielach i miłośnikach języka. Jak wynika z przedmowy, miały się w nim znaleźć: 1. wyrazy o zasięgu ogólnosłowiańskim obecne w polszczyźnie literackiej połowy XX wieku, 2. ich derywaty wybrane ze względu na czas pojawienia się w języku, zasięg słowiański, ciekawe zmiany semantyczne, 3. najstarsze zapożyczenia. Podstawowym celem słownika było dokonanie syntezy etymologii słownictwa polskiego, kontynuowanego w innych językach słowiańskich, zebranie i rewizja istniejących etymologii tych wyrazów oraz podanie nowych dla słów dotąd nieobjaśnionych.

    Pod wpływem pozytywnych recenzji i zachęt Sławski zmienił koncepcję słownika: zaczął uwzględniać słownictwo gwarowe i nie tylko najstarsze zapożyczenia, ale także leksykę dawną, która już wyszła z użycia. Kolejne tomy (obejmujące wyrazy na litery K-Ł) pokazują, że ze słownika stricte etymologicznego przekształcał się on w historyczny i porównawczy. Artykuły hasłowe w kolejnych tomach są dłuższe i omawiają często kilka wyrazów z tej samej rodziny etymologicznej, a także liczne derywaty spotykane w gwarach lub zabytkach języka polskiego – świadczy o tym wzrastająca liczba odsyłaczy w tomie III, IV i V. W przypadku wyrazów dawnych podawane są granice czasowe ich występowania w języku. Hasła na litery K, L i Ł zostały opracowane bardzo gruntownie, tę część słownika można traktować jako thesaurus polszczyzny: nad leksyką współczesną górują liczebnie wyrazy gwarowe i dawne. Cechą słownika jest brak (lub znikoma liczba) cytatów z literatury zwierających omawiany wyraz.

    Słownik etymologiczny języka polskiego F. Sławskiego jest najlepszym opracowaniem tego typu nie tylko dla języka polskiego, lecz w ogóle języka słowiańskiego. Jego wadą (poza zmianami w koncepcji dzieła, które odbiły się na niejednakowo szczegółowym opracowaniu haseł) jest to, że nie został ukończony.

    Dyskutowano, zwłaszcza podczas ukazywania się zeszytów składających się na I tom, założenia ogólne słownika: wybór i ugrupowanie haseł oraz ich opracowanie, zwłaszcza włączanie do niego derywatów o wyrazistej budowie słowotwórczej, motywowanych z punktu widzenia współczesnego użytkownika języka. Sławski przywoływał je ze względu na interesujące zmiany znaczeniowe i historię danej formacji w polszczyźnie. Recenzenci upominali się o dawne zapożyczenia, jednocześnie odradzając uwzględnianie nowszych, przy ich opisie sugerowali ograniczenie się do wskazania języka, z którego bezpośrednio przejęto dany wyraz do polszczyzny. Sławski zastosował się do tych rad – najmniej zapożyczeń uwzględnił w 1. zeszycie I tomu, w kolejnych zeszytach ich liczba wzrastała. Zarzucano Sławskiemu umieszczanie w słowniku wyrazów o niejasnej bądź nieznanej etymologii, gdyż celem takiej publikacji jest „wytłumaczyć je [wyrazy współcześnie niemotywowane] pod względem budowy i znaczenia jako twory uzasadnione, motywowane starymi procesami słowotwórczymi […] języka” [2].

    Recenzenci zarzucali Sławskiemu także niekonsekwentny dobór haseł i nieuwzględnienie zbyt dużej liczby wyrazów na pierwsze litery alfabetu (niecałe 60% wyrazów pomiędzy A–Czar, które znalazły się w słowniku Brücknera [3]), co wpływa na praktyczną użyteczność słownika. Uwagi o hipotetyczności niektórych rozwiązań słowotwórczych Sławskiego, podawanych jako jedyne możliwe, zaowocowały długoletnimi studiami tego ostatniego nad słowotwórstwem porównawczym (i w rezultacie Zarysem słowotwórstwa prasłowiańskiego w pierwszych tomach Słownika prasłowiańskiego).

    Słownik miał szeroki oddźwięk wśród europejskich etymologów i indoeuropeistów, wywarł ogromny wpływ na kształt powstających później słowników etymologicznych poszczególnych języków słowiańskich. Za granicą ukazały się jego liczne recenzje.

     

    [2] J. Kuryłowicz, Uwagi o „Słowniku etymologicznym języka polskiego” Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXIII, 1953, nr 2, s. 69.

    [3] Por. T. Milewski, Recenzja. Franciszek Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego. Zeszyt 1. (A–Czar.). Kraków 1952. Nakładem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. Str. 1–112, „Poradnik Językowy” 1953, nr 3, s. 26.
  • INNOWACJE WARSZTATOWE

    ►W stosunku do Słownika etymologicznego języka polskiego (1927) A. Brücknera, pierwszego słownika etymologicznego polszczyzny, nowością było uwzględnianie geografii językowej, materiału słowiańskiego, w tym zwłaszcza staro-cerkiewno-słowiańskiego, ostrożność w przedstawianiu własnych pomysłów i obiektywizm w przytaczaniu cudzych, bogata i przemyślana bibliografia, jednolitość, uporządkowanie i usystematyzowanie opracowania artykułów hasłowych.

    ► Nowością były założenia ogólne: uwzględnianie w objaśnieniach etymologicznych miejsca danego wyrazu w systemie języka: jego budowy i znaczenia (także zachodzących w czasie zmian znaczenia), jego użycia, występowania (w gwarach) i występowania jego odpowiedników w sąsiednich językach słowiańskich, w niektórych innych językach słowiańskich, w językach bałtyckich i germańskich. Także oddzielanie wyrazów nienacechowanych od ekspresywnych, onomatopei itp. (Sławski zaznaczał, że rządzą się one swoimi prawami słowotwórczymi, za każdym razem informował, że nie jest to słownictwo neutralne, por. np. hasła harkot, hepać, he!, hej!).
  • BUDOWA ARTYKUŁU HASŁOWEGO

  • Budowa artykułu hasłowego została przez Sławskiego przemyślana i konsekwentnie realizowana w kolejnych zeszytach składających się na słownik niezależnie od zmiennej długości samych haseł. W pierwszych zeszytach autor informował o najstarszym zapisie w języku polskim (w wypadku wyrazów, które wyszły z użycia, podawał granice czasowe ich występowania), o tym, czy wyraz jest literacki, czy nie, przytaczał wybrane odpowiedniki z kilku języków słowiańskich i innych, blisko spokrewnionych języków indoeuropejskich, zwłaszcza bałtyckich i germańskich, ze względu na bliskość kulturową zwykle także łacińskich lub greckich. W następnej kolejności przywoływał bibliografię (zwłaszcza artykuły poświęcone danemu wyrazowi), przytaczał różne etymologie wyrazu (niekiedy ograniczał się tylko do odesłania do bibliografii, bez omawiania mniej go przekonujących pomysłów – zwłaszcza w I tomie), by zakończyć artykuł podaniem tej najpewniejszej.

    W późniejszych zeszytach tomu I oraz w tomach kolejnych pojawiła się charakterystyka bardziej szczegółowa. Dotyczyła ona ewentualnych odstępstw od normalnego rozwoju fonetycznego w wypadku słownictwa ekspresywnego lub dźwiękonaśladowczego, zachowanej dawnej budowy morfologicznej wyrazu i ewentualnej perintegracji morfologicznej oraz zmian semantycznych.

    Ze względu na zmianę koncepcji słownika i objętości artykułów hasłowych dla ukazania ich budowy podane zostaną trzy przykładowe.

    Broda – Sławski podał wiek pierwszej notacji (XV), odpowiedniki innosłowiańskie – w jednym języku z każdej z grup (rosyjski, serbsko-chorwacki, staro-cerkiewno-słowiański) i indoeuropejskie (litewski, staro-wysoko-niemiecki, łacina). Lakoniczny komentarz: „Właściwe tylko części języków ie.”. Brak informacji o historii wyrazu w polszczyźnie, zmianach znaczeń, bibliografii. Tak opracowane hasło jest reprezentatywne dla I tomu.

    Jako oddzielny artykuł hasłowy Sławski zamieścił przymiotnik brodaty ze względu na jego dawne pochodzenie – świadczą o tym przytoczone odpowiedniki litewski i łaciński. Przywołano innosłowiańskie odpowiedniki wyrazu brodaty i wiek pierwszego poświadczenia.

    Grobla – Sławski uwzględnił znaczenie wyrazu, wiek pierwszej notacji oraz pochodzenie geograficzne (wielkopolskie), jego postać fonetyczną bez l epentetycznego grobia, odpowiedniki innosłowiańskie wraz ze znaczeniami (słowacki, staroczeski, dolnołużycki, rusko-cerkiewno-słowiański, słoweński) oraz pokrewny wyraz litewski. Autor zamieścił rekonstrukcję wyrazu do formy prasłowiańskiej, wyróżnił formant słowotwórczy, kategorię słowotwórczą (nomen actionis), podał motywację i odesłał do czasownika podstawowego. Informację o formancie słowotwórczym poparł przywołaniem formacji analogicznych słowotwórczo; przywołał przykłady innosłowiańskie z wokalizmem -e-.

    Wyraz grobla (obok przywołanych kilku innych) uznał Sławski za zaświadczający istnienie w sufiksie l epentetycznego (odsyłacz bibliograficzny), brak l wstawnego w innych wyrazach w języku polskim objaśnił perintegracją i absorpcją morfologiczną; odrzucił pogląd Trubieckiego, iż w językach zachodniosłowiańskich takie l się nie pojawiło (odsyłacz bibliograficzny).

    Łasica 1 – Sławski podał definicję wyrazu, wiek pierwszej notacji i lokalizacje poświadczeń (staro- i średniopolskich), nawiązania kaszubsko-słowińskie i innosłowiańskie literackie i dialektalne (czeski, słowacki, dolnołużycki, górnołużycki, staroruski, rosyjski, ukraiński, białoruski, serbsko-chorwacki, bułgarski, macedoński, słoweński, cerkiewno-słowiański) wraz ze znaczeniami. Autor przywołał też postaci z prefiksami (przykłady słowiańskie). Następnie zrekonstruował wyraz do formy prasłowiańskiej i podał jego pierwotne znaczenie. Odwołał się do koloru futra łasicy, gdyż wiąże się to z etymologią wyrazu – derywatu od psł. przymiotnika *lasъ. Sławski przywołał nazwy innych zwierząt wywodzące się od nazwy barwy i podał języki słowiańskie, w których występują substantywizowane kontynuanty przymiotnika i derywaty(przykłady wraz ze znaczeniem), a także odpowiednik łotewski. Omówił budowę wyrazu łasica (wraz z bibliografią), postawił hipotezę o połączeniu tego wyrazu w językach północno-słowiańskich wskutek etymologii ludowej z czasownikiem łasić się. Zmienność postaci wyrazu na gruncie słowiańskim tłumaczy Sławski tabu językowym (bibliografia). Krótkie charakterystyki innych etymologii wraz z odesłaniem bibliograficznym kończą artykuł wraz z wyszczególnieniem derywatów omawianego wyrazu (łasiczy, łasicowy, łasiczny). W odrębnym artykule omówił wyraz łasiczka.
  • INNE

    Sławski przez cały czas ukazywania się Słownika uwzględniał w nim najnowsze odkrycia językoznawstwa historycznego, poczynając od prac z lat 30. o słownictwie ekspresywnym i dźwiękonaśladowczym, przez prace Kuryłowicza o apofonii i akcencie, Belicia o deprewerbiacji, po słowniki etymologiczne i porównawcze. Interesowały go szczególnie zagadnienia, które można było wykorzystać przy analizie morfologicznej i semantycznej słownictwa słowiańskiego, zwłaszcza polskiego.

    Etymolog, według Sławskiego, powinien scharakteryzować badany wyraz na tle systemu danego języka (punktem wyjścia są czasy współczesne), uwzględniając język literacki, gwary, ewentualnie słownictwo specjalistyczne, zbadać semantykę tego wyrazu i jej zmiany w czasie, umiejscowić go wśród wyrazów bliskoznacznych i antonimów (a także ewentualnych homonimów), uwzględnić jego zasięg geograficzny. Ponadto powinien stwierdzić, czy dany wyraz jest izolowany, czy też w języku występuje leksyka z nim spokrewniona. Objaśnienie etymologiczne jest tym bardziej potrzebne, jeśli analizowany wyraz nie jest współcześnie odczuwany jako żywy derywat, lecz formacja zleksykalizowana (niepodzielna słowotwórczo). Zadaniem etymologa jest prześledzić historię danego słowa, poczynając od pierwszych zapisów, zwrócić uwagę, czy dany wyraz był powszechnie używany, a jeśli nie, sprawdzić, w jakim utworze pojawił się po raz pierwszy, skąd pochodził jego autor. Sławski interesował się nie tylko etymologią danego słowa, lecz również jego dziejami w języku aż do czasów współczesnych lub jego momentu wyjścia z użycia, badał geografię historyczną. Dzięki temu możliwe powinno stać się ustalenie miejsca danego wyrazu w systemie języka, w rodzinie etymologicznej, objaśnienie jego semantyki i ewentualnych zmian znaczenia. Jeśli omawiany wyraz znikł z języka (zwłaszcza jeśli doszło do tego szybko), należy spróbować objaśnić przyczyny takiego stanu i znaleźć wyrazy, które przejęły jego funkcje.

    Gdy ustali się już powyższe, należy podać odpowiedniki innosłowiańskie, ewentualnie bałtyckie, germańskie i zbieżności dostrzeżone w innych językach indoeuropejskich. Wówczas można wyciągać wnioski co do dawności danej formacji, jej rodzimości, ewentualnego wywodzenia się z języka prasłowiańskiego i zrekonstruować pierwotną postać wyrazu (scharakteryzować funkcję przyrostka) oraz podać jego znaczenie, a ostatecznie zdecydować o etymologii. Dzięki temu zostanie wykonane podstawowe zadanie etymologii, polegające na tym, żeby wyraz współcześnie prymarny uzasadnić morfologicznie i semantycznie, wykazać jego pierwotną motywację.
  • CIEKAWOSTKI

    ► Na początku lat 80. w ukazywaniu się Słownika etymologicznego języka polskiego nastąpiła przerwa, którą da się wytłumaczyć publikacją kolejnych tomów Słownika prasłowiańskiego. O tym, że Sławski nie zarzucił myśli o kontynuowaniu Słownika etymologicznego, świadczą pojedyncze artykuły objaśniające wyrazy na kolejne litery alfabetu, wzmożone kilka lat przed śmiercią (wyrazy miły, miłość, matka, mać, macica, macierz, maciora, mama, nagi) [4].

     ► Sławski w dwóch pierwszych tomach używał terminu staro-górno-niemiecki, który potem zastąpił przez staro-wysoko-niemiecki. Nowy skrót podał w trzecim tomie Słownika.

     

    [4] Zob. F. Sławski, Nad szóstym tomem Słownika etymologicznego języka polskiego, [w:] Symbolae slavisticae (in honorem H. Popowska–Taborska), red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa 1996, s. 273–279; F. Sławski, Matka, mać, macica, macierz, maciora, mama, „Język Polski” LXXVIII, 1998, nr 1–2, s. 6–15; F. Sławski, Miły, miłość, „Język Polski” LXXX, 2000, nr 1–2, s. 1–9; F. Sławski, Prasłowiańskie *nagъ, polskie nagi, „Język Polski” LXXXI, 2001, nr 1–2, s. 2.
  • WYDANIA

    F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I–IV, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1983. Przedruk z wyd. I techniką małej poligrafii.
  • WERSJA ELEKTRONICZNA

    Nie istnieje.

     
  • LITERATURA

    Słownik etymologiczny języka polskiego F. Sławskiego ma bogatą bibliografię, poniżej znajdują się tylko najważniejsze recenzje i omówienia.

    ► Wypowiedzi odautorskie, odpowiedzi na recenzje

    Sławski F., Nad szóstym tomem Słownika etymologicznego języka polskiego, [w:] Symbolae slavisticae (in honorem H. Popowska–Taborska), red. E. Rzetelska–Feleszko, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 1996, s. 273–279.

    Sławski F., Odpowiedź na uwagi o moim Słowniku etymologicznym języka polskiego, cz. I, „Język Polski” XXXIII, 1953, nr 3, s. 186–190. >link<

    Sławski F., Odpowiedź na uwagi o moim Słowniku etymologicznym języka polskiego, cz. II, „Język Polski” XXXIII, 1953, nr 5, s. 398–401. >link<

    Sławski F., Wstęp, [w:] idem, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I, Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Kraków 1952.

    Sławski F., Z doświadczeń pracy nad Słownikiem etymologicznym języka polskiego, „Język Polski” XXXVI, 1956, nr 4, s. 274–285. >link<

    Sławski F., Z zagadnień etymologii polskiej, „Język Polski” XLII, 1962, nr 2, s. 83–92. >link<

    ► Recenzje, omówienia

    Bańkowski A., Uwagi do niektórych haseł Słownika etymologicznego języka polskiego prof. F. Sławskiego (kieszeń, ksieniec, księgi, kiszka, kiep, klęsnąć, klęska), „Język Polski” LVI, 1976, nr 1, s. 44–47. >link<

    Bednarczuk L., Etymologia i słowniki etymologiczne, „Język Polski” LXIX, 1989, nr 1–2, s. 28–33. >link<

    Boryś W., Stan i potrzeby badań etymologicznych w Polsce, „Rocznik Slawistyczny” LIX, 2010, s. 9–28.

    Jakubowicz M., Z warsztatu badań etymologicznych – od Pokornego do Borysia, „Poradnik Językowy” 7, 2010, s. 38-49.

    Kuryłowicz J., Uwagi o Słowniku etymologicznym języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXIII, 1953, nr 2, s. 65–70. >link<

    Milewski T., Franciszek Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego. Zeszyt 1. (A–Czar.). Kraków 1952. Nakładem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. [...] Str. 1–112, „Lud” 1954, cz. 1, s. 1019–1020.

    Milewski T., Recenzja. Franciszek Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego. Zeszyt 1. (A–Czar.). Kraków 1952. Nakładem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego. Str. 1–112, „Poradnik Językowy” 1953, nr 3, s. 23–30.

    Moszyński K., Pierwszy zeszyt Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego wobec Słownika etymologicznego języka polskiego A. Brücknera, „Lud” XLI, 1954, cz. 1, s. 1020–1023.

    Moszyński K., Skąd poszła nazwa gołąb?, „Język Polski”, XXXV, 1955, nr 3, s. 189–194. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 1. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXII, 1952, nr 4, s. 193–202 [omówienie artykułów hasłowych: bies, bocian, Bóg, bróg, brzost, byk, chałupa, chata, chleb, chłop, chmiel, ciasto]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 2. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXIII, 1953, nr 5, s. 345–367 [omówienie artykułów hasłowych: czara, czart, czasza, cząbr, czekan, czepiec, czeremcha, czereśnia, czerwiec, człowiek, dąb, dąbrowa, dynia, dzban, dziedzic, dziedzina, dziewanna, dziewka, dzieża, dzięcielina, dzięcioł]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 3. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXV, 1955, nr 2, s. 112–135 [omówienie artykułów hasłowych: gaić, gaj, gar, garnek, garniec, garncarz, gąbka, gbeł, gęś, głaz, głowa, głownia, głuszec, gołąb, gołębi, gomoły, gomółka, gozd, grab, koniczyna, otrok, wróg, wróżda]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 4. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXVI, 1956, nr 2, s. 109–116 [omówienie artykułów hasłowych: granica, grań, grapa, grąd, groch, gronostaj, gród, gruby, gruszka, grządziel, grzebień, grzęba, grzęda 1., grzęda 2.]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 4. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego (Dokończenie), „Język Polski” XXXVI, 1956, nr 3, s. 196–205 [omówienie artykułów hasłowych: grzyb, grzybień, grzywa, gub, gunia, gusła, gwiazda, gwóźdź, hiacynt, igo, głownia, gozd]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 5. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXVII, 1957, nr 4, s. 292–299 [omówienie artykułów hasłowych: ilm, inej, izba, iskra, jabrząd, jad, jagły, jagoda, jarząb, jaskier, jaskra, jaskrawy, jasny, jata, jaz, jaź, jątrzyć, jesiotr, jezioro, jeż, jęczmień]. >link<

    Moszyński K., Uwagi do 6. zeszytu Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego, „Język Polski” XXXIX, 1959, nr 1, s. 1–8 [omówienie artykułów hasłowych: kabłąk, kalić, kalina, kania 1., kania 2., kapcie, kapica, karaś, karcz, karczma, karp, karple, karzeł]. >link<

    Otrębski J., Franciszek Sławski. Słownik etymologiczny języka polskiego. Tom I. A–J. Kraków 1952–1956, „Lingua Posnaniensis” VII, 1959, s. 312–315.

    Popowska-Taborska H., Cassubiana w Słowniku etymologicznym języka polskiego Franciszka Sławskiego, „Język Polski” LXVI, 1986, nr 3–4, s. 186–193. >link<

    Puzynina J., Uwagi o pierwszym tomie Słownika etymologicznego języka polskiego Fr. Sławskiego (Na marginesie prac nad indeksem słowotwórczym Słownika języka polskiego, „Poradnik Językowy” 1957, nr 7, s. 314–323.

    Reichan J., Z badań nad polskim słownictwem gwarowym (Rola Słownika etymologicznego języka polskiego F. Sławskiego i Słownika prasłowiańskiego pod red. F. Sławskiego w pracach leksykograficznych i leksykologicznych nad współczesnym polskim słownictwem gwarowym), [w:] J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki pamięci Profesora Franciszka Sławskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002, s. 341–344.

    ► Metoda badań etymologicznych F. Sławskiego

    Bednarczuk L., Etymologia Profesora Sławskiego, [w:] J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki pamięci Profesora Franciszka Sławskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002, s. 29–36.

    Boryś W., Badania Profesora Franciszka Sławskiego nad słownictwem polskim i słowiańskim, [w:] Słownictwo słowiańskie, ZNUJ, PJ, nr 95,1991, s. 9–16.

    ► Artykuły okolicznościowe i inne o F. Sławskim

    Boryś W., W siedemdziesięciolecie urodzin i pięćdziesięciolecie pracy naukowej profesora Franciszka Sławskiego, „Poradnik Językowy” 1986, nr 4, s. 217–221.

    Kucała M., Franciszek Sławski – miłośnik polskich słów, [w:] J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki pamięci Profesora Franciszka Sławskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002, s. 25–27.

    Rusek J., Franciszek Sławski jako slawista, [w:] J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk (red.), Dzieje Słowian w świetle leksyki pamięci Profesora Franciszka Sławskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002, s. 17–24.

    Sędzik W., Jubileusz Profesora Franciszka Sławskiego, „Język Polski” LXVI, 1986, nr 3–4, s. 375–377. >link<

    Sędzik W., Odnowienie doktoratu Profesora Franciszka Sławskiego (kronika), „Język Polski” LXXIV, 1994, nr 1, s. 68–69. >link<

    Siatkowski J., Franciszek Sławski (1916–2001), „Nauka Polska” 2001, nr 3, s. 251–252.

    Urbańczyk S., Franciszek Sławski (W siedemdziesięciolecie urodzin), „Język Polski” LXVI, 1986, nr 3–4, s. 161–165. >link<
  •   Opracowanie: dr Agnieszka Ewa Piotrowska
  •   Konsultacja: prof. dr hab. Janusz Siatkowski