-
-
17 kwietnia 2007 EURO 2012
Polska i Ukraina wspólnie zorganizują Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej.
W wyniku głosowania przeprowadzonego w gmachu ratusza w Cardiff Komitet Wykonawczy UEFA przyznaje Polakom i Ukraińcom rolę gospodarzy tej wielkiej imprezy sportowej. O miano organizatorów rywalizują też Włochy oraz wspólnie Węgry i Chorwacja. Zawody rozpoczną się 8 czerwca 2012 roku w Warszawie, a finałowy mecz zostanie rozegrany 1 lipca na Stadionie Olimpijskim w Kijowie. Hasłem mistrzostw jest zdanie: „Razem tworzymy przyszłość”.
5 października 2007 Odejście nestora polskiej leksykografiiW Warszawie umiera Władysław Kopaliński.
Pisarz, tłumacz i dziennikarz, autor słynnych, wielokrotnie wznawianych słowników odchodzi ze świata na miesiąc przed swoimi setnymi urodzinami. Kopaliński w latach 1945–1954 kierował wydawnictwem Czytelnik, a pierwsze wydanie wznawianego ponad trzydziestokrotnie Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem opublikował w 1967 roku. Znany jest również jako autor Słownika mitów i tradycji kultury i wieloletni felietonista „Życia Warszawy”.
Władysław Kopaliński w 2004 r.
Fot. Wikimedia Commons / Mariusz Kubik (Kmarius)
-
-
-
2008 Factory 2
Krystian Lupa wystawia sztukę o środowisku Andy’ego Warhola.
Bohaterami Factory 2 są nowojorscy artyści z kręgu Warhola i jego sympatycy. Sztuka wystawiana jest w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, Lupa współpracuje też z warszawskim Teatrem Dramatycznym, gdzie inscenizuje dramaty Thomasa Bernharda (m.in. Wymazywanie, Na szczytach panuje cisza), i innymi scenami w Polsce i Niemczech. Poza reżyserią Krystian Lupa zajmuje się też malarstwem, scenografią i tłumaczeniami. Jest laureatem najważniejszych polskich i europejskich wyróżnień dla ludzi teatru, włącznie z Europejską Nagrodą Teatralną, przyznaną mu w 2009 roku.
BalzakianaJacek Dehnel wydaje zbiór czterech mikropowieści.
Mieszkający w Warszawie pisarz i tłumacz publikuje swój czwarty tom prozatorski. Wcześniej zyskuje popularność dzięki uhonorowanej Nagrodą Kościelskich twórczości poetyckiej (Żywoty równoległe) i nagrodzonej Paszportem Polityki powieści Lala. Znany jest również jako tłumacz wierszy Philipa Larkina i publicysta prasowo-telewizyjny. W 2011 roku Rada Języka Polskiego przyznaje mu tytuł Młodego Ambasadora Polszczyzny.
Jacek Dehnel
Fot. Wikimedia Commons / Emilian Snarski
-
-
-
23 grudnia 2005 Lech Kaczyński prezydentem
Odbywa się zaprzysiężenie nowego prezydenta na urząd.
Po zwycięstwie Prawa i Sprawiedliwości w wyborach parlamentarnych brat prezesa partii – Jarosława, były prezes NIK, a zarazem profesor prawa Uniwersytetu Gdańskiego zyskuje na popularności. W pierwszej turze wyborów zajmuje drugie miejsce przy 33% poparciu, w drugiej pokonuje Donalda Tuska. W związku z objęciem urzędu rezygnuje ze stanowiska prezydenta Warszawy. Kadencja Lecha Kaczyńskiego kończy się 10 kwietnia 2011 roku, kiedy wraz z 95 innymi osobami ginie w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem w Rosji.
28 stycznia 2006 Katastrofa na ŚląskuTragiczny finał targów gołębi pocztowych.
65 osób ginie w katastrofie budowlanej w Katowicach, a ponad 170 odnosi obrażenia. Wskutek zalegania śniegu na dachu, lecz przede wszystkim z powodu błędów konstrukcyjnych, zawaleniu ulega hala Międzynarodowych Targów Katowickich. Ogłoszona zostaje trzydniowa żałoba narodowa, a w rok później nowe przepisy budowlane nakładają na właścicieli budowli o dużej powierzchni obowiązek kontroli bezpieczeństwa.
Pomnik upamiętniający zmarłych w katastrofie MTK, Chorzów
Fot. Wikimedia Commons / Marek013
-
-
-
2007 Nagrobek z lastryko
Krzysztof Varga publikuje nową powieść.
Współtwórca (z Pawłem Dunin-Wąsowiczem) słownika Parnas bis. Literatura polska urodzona po 1960 r., prozaik i dziennikarz węgierskiego pochodzenia wydaje powieść, osadzoną w Polsce, w przyszłości. Fabuła osnuta jest wokół losów rodziny żyjącej w Warszawie początku XXI wieku. Varga debiutuje w 1992 roku zbiorem opowiadań Pijany anioł na skrzyżowaniu ulic. Jest redaktorem działu kulturalnego w „Gazecie Wyborczej”, a przekłady jego twórczości znajdują czytelników w państwach Europy Środkowo-Wchodniej.
2004 Człowiek w cieniuEustachy Rylski przerywa literackie milczenie.
Poza pięcioma dramatami napisanymi w latach 90. Rylski nie publikuje od 1987 do 2004 roku żadnej książki. Jego debiutancki dyptyk powieściowy (Stankiewicz. Powrót z 1984 r.) spotyka się z dużym entuzjazmem krytyki i czytelników, a powrót do życia literackiego za sprawą Człowieka w cieniu wznawia karierę pisarza. Jego kolejna książka (Warunek) jest nominowana do nagrody Nike w 2006 roku. Eustachy Rylski mieszka w Chotomowie pod Warszawą.
Eustachy Rylski w 2008 r.
Fot. Wikimedia Commons / Szostaczek
-
-
-
1999 Polaków ubywa
Pierwszy raz w powojennej historii statystyki odnotowują ujemny przyrost naturalny.
Polska wchodzi w trend typowy dla państw byłego bloku sowieckiego, w których koniec lat 90. jest okresem wyraźnego zmniejszenia dzietności. Spadek liczby urodzeń rozpoczyna się po wyżu demograficznym w 1983 roku i trwa dwie dekady. Polacy coraz później decydują się na potomstwo. Trend ulega nieznacznej korekcie w 2006 roku i utrzymuje się na poziomie kilku dziesiątych promila powyżej zera. Najwyższy przyrost naturalny Polska odnotowała w 1956 roku.
2000 Instytut Adama MickiewiczaPowstaje nowa instytucja promująca polską kulturę na świecie.
Instytut Adama Mickiewicza zajmuje się propagowaniem polskiego dziedzictwa i współczesnych osiągnięć w dziedzinie kultury poza granicami kraju. Dba też o obcojęzyczną informację o polskich twórcach i ich dziełach oraz zapewnia wsparcie merytoryczne dla Instytutów Polskich, które reprezentują polską kulturę z ramienia Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Instytut Adama Mickiewicza pełni w tym względzie funkcję zbliżoną do słynnych agencji innych państw: British Council, Instytutu Cervantesa i innych.
Walenty Wańkowicz, Portret Adama Mickiewicza, 1827–1828
Fot. Wikimedia Commons / Maciej Szczepańczyk (Mathiasrex) / www.latribunedelart.com
-
-
-
2003 Katedra
Polski film animowany doceniony w Stanach Zjednoczonych.
Krótkometrażowy film Tomasza Bagińskiego z 2002 roku, inspirowany prozą Jacka Dukaja, zostaje wyróżniony nominacją do Oscara. Kolejne dzieło Bagińskiego, Sztuka spadania, również otrzymuje szereg międzynarodowych nagród filmowych. Bagiński tworzy animacje do gier komputerowych i filmy animowane, jest też autorem wizualizacji do Siedmiu bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego.
1999 CaminandoRzeźby Magdaleny Abakanowicz w Kalifornii.
Absolwentka warszawskiej ASP i laureatka wielu ważnych nagród w dziedzinie rzeźby już od lat 60. rewolucjonizuje myślenie o tworzywie rzeźbiarskim – jej słynne dzieła z tego okresu są tkane. Caminando wykonani są z brązu i wpisują się w nurt przedstawień kroczących, bezgłowych, wydrążonych postaci. Rzeźby Abakanowicz są eksponowane na stałych, plenerowych wystawach w Ameryce i Azji, w Polsce między innymi w Poznaniu. Za swoją twórczość artystka otrzymała w 1998 Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Rzeźby Magdaleny Abakanowicz przy Odlewni Żeliwa, Śrem
Fot. Wikimedia Commons / KrejZii
-
-
-
4 lipca 1950 Głos wolnej Polski
Ze studia w Nowym Jorku zaczyna nadawać po polsku Radio Wolna Europa.
Finansowana przez administrację Stanów Zjednoczonych rozgłośnia promująca demokrację w państwach bloku wschodniego emitowała polski program do 1994 roku. Pomimo intensywnego zagłuszania przez władze audycje Wolnej Europy docierały do tysięcy słuchaczy w PRL. Nadawane od 1955 roku wywiady z podpułkownikiem Józefem Światłą skierowały uwagę opinii publicznej na zbrodnie funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i przyczyniły się do jego likwidacji. Dyrektorami Rozgłośni Polskiej byli między innymi Jan Nowak-Jeziorański i Zdzisław Najder.
22 lipca 1952 Konstytucja PRLSejm uchwalił ustawę zasadniczą wzorowaną na radzieckiej.
Poprawki do projektu wprowadzał osobiście Józef Stalin. Ustrój totalitarno-monopartyjny państwa wyklucza gwarancję swobód obywatelskich i odpowiedzialność rządu, władza jest skoncentrowana w rękach wysokich funkcjonariuszy PZPR. Doniosłość wydarzenia zaakcentowano otwarciem tego samego dnia monumentalnej Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM), zaprojektowanej zgodnie z zasadami sztuki i architektury socrealistycznej.
Płaskorzeźba przedstawiająca kowala. Jeden z pierwszych przykładów socrealizmu w polskiej architekturze, Plac Konstytucji, Warszawa
Fot. Wikimedia Commons / Piotrus
-
-
-
1951 O „grze uprawianej w obronie własnych myśli i uczuć”Czesław Miłosz pisze Zniewolony umysł.
Esej, ukazujący w stylu paraboli relacje między stalinowskimi władzami a intelektualistami w Polsce, jest analizą różnych dwulicowych postaw na przykładach z życia czterech znanych pisarzy. Książka ukazuje się dopiero w 1953 roku, kiedy autor, wypowiedziawszy posłuszeństwo władzy ludowej, osiada na emigracji w Paryżu. Do kraju powróci dopiero po trzydziestu latach nieobecności, już jako laureat literackiej Nagrody Nobla za całokształt twórczości, przyznanej mu w roku 1980.
Czesław Miłosz w 1998 r.
Fot. Wikimedia Commons / Mariusz Kubik (Kmarius)
1953 Dziennik Gombrowicza w paryskiej „Kulturze”Witold Gombrowicz zaczyna publikować swoje autokreacyjne zapiski.
W tym samym roku Instytut Literacki w Paryżu wydaje dramat Ślub i powieść Trans-Atlantyk. Autor pisze Dziennik aż do 1966 roku, ale pierwsze oficjalne (i ocenzurowane z powodów politycznych) wydanie w Polsce ma miejsce dopiero w 1986 roku. Poza artystyczną rejestracją zdarzeń politycznych i własnych stanów intelektualnych Gombrowicz z powodzeniem porusza w tekście dowolne inne tematy, zachowując spójność filozoficznego eseju.
-
-
-
12–14 maja 1926 Zamach stanu w WarszawieJózef Piłsudski sięga po władzę.
Przewrót majowy, którego dokonały oddziały wojska wierne marszałkowi Piłsudskiemu, kończy kryzys polityczny w II Rzeczypospolitej, ale zarazem wprowadza państwo na tory autorytaryzmu. Niektórzy dowódcy przeżywają tragiczny dylemat lojalności legalnym władzom i wierności legendarnemu niemal wodzowi z 1920 roku, co utrudnia rządowi skuteczne przeciwstawienie się zamachowi. 15 maja zostaje powołany nowy gabinet Kazimierza Bartla, podporządkowany politycznie Piłsudskiemu. W czerwcu prezydentem zostaje Ignacy Mościcki, który zachowa tę funkcję aż do wybuchu II wojny światowej.
Konrad Krzyżanowski, Portret Józefa Piłsudskiego, 1920
Fot. Wikimedia Commons / Wames
11 stycznia 1924 Polski złotySejm uchwala reformę walutową.
Szalejąca od końca I wojny światowej inflacja, która osłabia wartość marki polskiej, znacznie utrudnia rozwój gospodarczy odrodzonej w 1918 roku Rzeczypospolitej Polskiej. Reformy premiera Władysława Grabskiego wprowadzają stabilizację i ożywienie gospodarcze, a ich ważnym elementem jest ustanowienie nowej polskiej waluty, opartej na cenie złota i równowartej 1 frankowi szwajcarskiemu. Początkowe powodzenie reformy monetarnej, możliwe dzięki utrzymywaniu sztywnego kursu, kończy się w 1925 roku. Wartość złotego gwałtownie spada, co skutkuje nowymi trudnościami gospodarczymi.
-
-
-
1924 Językoznawstwo międzywojenne
Stanisław Szober wydaje Zarys językoznawstwa ogólnego.
Pierwszy zeszyt tej publikacji ukazuje się nakładem Kasy im. Mianowskiego. Jego autor był w latach 1918–1919 dziekanem Wydziału Filozoficznego odrodzonego Uniwersytetu Warszawskiego, który skupiał w dwudziestoleciu międzywojennym wielu wybitnych językoznawców, jak choćby Jan Baudouin de Courtenay, Adam Kryński, Karol Appel czy Witold Doroszewski. W tym samym okresie językoznawstwo rozkwita na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie pracują między innymi Kazimierz Nitsch, Zenon Klemensiewicz i Jan Łoś, oraz we Lwowie, gdzie wykładają Aleksander Brückner, Tadeusz Lehr-Spławiński i Maria Dłuska.
6 stycznia 1924 Prasa kulturalna dwudziestoleciaPierwszy numer „Wiadomości Literackich” ukazuje się w Warszawie
Mieczysław Grydzewski zostaje redaktorem naczelnym zbliżonego do grupy poetyckiej Skamander pisma kulturalno-społecznego o szerokiej orientacji artystycznej. Wysoki nakład (nawet 15 tys. egzemplarzy) przyczynia się do sukcesu twórczości „wielkiej piątki”: Lechonia, Tuwima, Iwaszkiewicza, Wierzyńskiego i Słonimskiego. Politycznie liberalne, pismo zbliżyło się w latach 30. do środowisk umiarkowanej lewicy. „Wiadomości Literackie” ukazywały się co tydzień do września 1939 roku.
Nagłówek „Wiadomości Literackich” z 1930 r.
Fot. Wikimedia Commons / Adalbertus
-
Internetowy przewodnik edukacyjny, red. Mirosław Bańko, Magdalena Majdak, Maciej Czeszewski
Projekt wsparli finansowo:
Copyrights © 2011 Uniwersytet Warszawski | Projekt graficzny i wdrożenie: Q STUDIO
